сьылісь, сьыланкыв гижись, йӧктісь, гижись, режиссёр
Сьылан шыгор
меццо-сопрано да сопрано
Инструменттэз
гитара, перкуссия, барабаннэз, укулеле
Жанррез
йӧктан шылад, поп-рок, данс-поп
Псевдониммез
Boy Toy Nonnie Maddy Mo The Material Girl Madge Esther M The Queen of Pop Dita Buzzbomb Lola Montez Queen of Reinvention Madonna Young Forever Lil Booty Veronica Electronica
Коллективвез
Breakfast Club, Emmy
Лэйбллэз
Interscope, Live Nation, Maverick Records, Warner Music Group, Sire Records
Чужис 1958 во гожумпом 16 лунӧ Мичиган штатісь Бей-Сити учӧт карын[1]. Мадонна быдмис Детройт дынся Понтиакын да Эйвон (ӧні Рочестер-Хиллс) карын. Велӧтчис Вежа Фредерик нима да Вежа Андрей католическӧй одзшколаэзын да Рытвыв шӧрӧт школаын[1].
Мадонналӧн айыс сетіс сійӧ велӧтчыны орсны фортепианоӧн, но сёрӧнжык сія корис, медбы сія лэдзны сылӧ босьтны балет уроккез. Кристофер Флинн, сылӧн балет велӧтісь, висьталіс одзлань мунны йӧктісьӧн. Сёрӧнжык Мадонна пырӧм велӧтчыны Рочестер Адамс шӧрӧт школаӧ. Школа помалӧм бӧрын 1976 во тӧвшӧрӧ сія вӧлі бӧрйӧм Мичиган университетӧ йӧктан велӧтчись стипендиатӧн[2].
1979—1981 воэзӧ орсіс мукӧд группаэзын, сьыліс да орсіс барабаннэз вылын. 1981 во гожумпомӧ лэдзис «Everybody» йӧктан сьыланкыв. Сія сюрис Сеймур Стайнлӧ, Sire Records юралісьлӧ. Сія гижис Мадонныскӧт контракт кык сингл керӧм понда 5000 доллар мымдаӧн. «Everybody» синглыс петіс 1982 во аршӧрӧ, сыбӧрын 1983 во одзтулысӧ вӧлі лэдзӧм «Burning Up» сингл. Кыкнас синглыс мыччасисӧ буракодь йӧктан чарттэзын, да Стайныс гижис Мадоннакӧт контракт быдса альбом понда. Йӧктан хиттэз лэдзӧм бӧрын 1983 воӧ лэдзис ассис медодзза Madonna нима альбом, кӧда кайис вылынӧ чарттэзын. Сылӧн мӧдӧдзза альбомыс, «Like a Virgin» (1984), паськаліс дзир США-ын 6 миллионся унажык экземплярӧн да быдсӧн мирын 10 миллион экземплярӧн. Сылӧн True Blue альбомыс паськаліс 25 миллион тиражӧн. «Like a Prayer» альбомыс лэбтіс спор, сідз кыдз сія вӧлі йитӧма христианствокӧт, но быдсӧн мирын сійӧ вузалісӧ 15 миллионся унажык копияӧн. 1980-ӧт воэзӧ Мадонна вӧлі ыджыт моднӧй образӧн да уна миллион нывкаэзлӧн да зонкаоккезлӧн кумирӧн. Сэтшӧм песняэз, кыдз «Like a Virgin», «Material Girl», «Into the Groove», «Papa Don’t Preach», «Holiday», «Lucky Star», «La Isla Bonita» да «Like a Prayer», лыддьӧны поп-шылад классикаӧн.
1990 воӧ сія лэдзис ассис медбура вузалӧм альбом «The Immaculate Collection», кӧда паськаліс 30 миллионся унажык тиражӧн, и эта альбом лоис медбура вузалӧм альбомӧн, кӧдаын вӧлісӧ медбур хиттэз шылад историяын. Сія жӧ воӧ сія лэдзис пасьтӧм фотоэза «Sex» нима небӧг. Erotica нима альбомыс лоис ыджыт хитӧн, но сійӧ критикуйтісӧ мукӧдыс, да паськаліс 5 миллион тиражӧн.
Мадонна снимайтчис «Ас лига» фильмын ӧтлаын американскӧй актёр Том Хэнкскӧт да комедия актриса Рози О’Доннеллкӧт. Сія сідзжӧ орсіс «Эвита» фильмын, кӧда вӧлі ӧддьӧн успешнӧй, и лэдзис сэтшӧм жӧ нима саундтреккез сьӧрті альбом.
Сія сідзжӧ получитіс «Зарни глобус» медбур женскӧй роль понда. Сылӧн 1998 годся альбомыс «Ray of Light» лыддьыссьӧ шедеврӧн и паськалӧма тиражӧн быдсӧн мирын 18 миллионся унажык экземплярӧн. Мукӧд сылӧн медтӧдса да 1990-ӧт воэзся классика сьыланкыввез — «Vogue», «This Used to Be My Playground», «Erotica», «Take a Bow», «Don’t Cry for Me, Argentina», «You Must Love Me», «Frozen» да «Ray of Light».
2000 воӧ сылӧн Music альбомыс паськаліс быдсӧн мирын 15 миллионся унажык тиражӧн, мыйлӧ отсаліс сія жӧ нима мировӧй хит. Music лоис сылӧн 12-ӧт сьыланкылӧн, кӧда кайис медодзза местаӧ Billboard Hot 100-ын.
Мадонна снимайтчис «The Next Best Thing» фильмын ӧтлаын «Swept Away» сьыланкывкӧт, кӧда получитіс умӧль отзыввез. 2002 во аршӧр 22 лунӧ петіс «Die Another Day» нима сингл. Видеоклип эта сингл вылӧ лоис мӧдік меддона музыкальнӧй видеоӧн, кӧдӧ кӧркӧ керлӧмась. Сингл босьтіс медодзза места не ӧтік странаын. Сылӧн 2003 вося альбомыс «American Life» лоис 1 местаын уна странаэзын, но мукӧдыс критикуйтісӧ сійӧ, мыля сія вӧлі Иракын война паныт и паськаліс 5 миллион тиражӧн. 2005 воӧ «Confessions on a Dance Floor» альбом, кӧда сьӧрті петісӧ «Hung Up» да «Sorry» сьыланкыввез, шедтіс 1 места 45 странаын да вузасис 12 миллион тиражӧн. 2008 воӧ сія лэдзис ассис альбомсӧ Hard Candy, кӧда сувтіс медодзза местаӧ дзик быд странаын да паськаліс 4 миллионся унажык копияӧн быдсӧн мирын.
Душенко К. В., Манчха Г. П.Мысли, афоризмы и шутки выдающихся женщин. — 9-е издание, переработанное. — М.: «Эксмо», 2019. — 528 с. — (За словом в карман). — 3000 экз. — ISBN 978-5-04-098097-0.
Зисман В. А. Путеводитель по оркестру и его задворкам. — 2-е издание. — М.: «АСТ», 2018. — 410 с. — (Записки музыканта). — 3000 экз. — ISBN 978-5-17-090591-1.
Кросс, М.Мадонна. История жизни = Madonna: a biography. — Санкт-Петербург: Питер, 2009. — 144 с. — (Люди — легенды). — 4000 экз. — ISBN 978-5-388-00369-0.
МакЛарен Л.Мадонна = Madonna. The Lady. — Ростов-на-Дону: «Феникс», 1998. — 320 с. — (Силуэты успеха). — 5000 экз. — ISBN 5-222-00439-2.